Bamadaba bamanankan daɲɛgafe / dictionnaire du Corpus bambara de référence
A-Z ɲíni Fr (i) *
ɛ ɔ ɲ ŋ ɲíni!

Ɔ - ɔ

ɔ́→̌→ 84

intj. bien sûr. ànkɛ.

ɔ̀→̌→ 275 ɛ̀.

prt. ainsi, alors, or.

ɔ̀hɔ→̌→ 111 Voir entrée principale : ɔ̀hɔɔ.

intj. oh, ah oui! (d'étonnement).

ɔ̀hɔɔ→̌→ 30 ɔ̀hɔ.

intj. oh, ah oui! (d'étonnement).wóyìńba.

ɔkisidi→̌→ 3

n. oxyde. Fura takun tɛ o la, nka a yɔrɔw ka kan ka datugu ni fini ye walima ka tulu mu u la, zɛnki ɔkisidi (oxyde de zinc) bɛ min na tile kana u jeni. (Dɔgɔtɔrɔ tɛ sigida min na, 2018) ETRG.FRA.

ɔkisikodɔni→̌→ 2

n. oxycodone, dihydrohydroxycodéinone, dihydro-oxycodéinone. (Dɔgɔtɔrɔ tɛ sigida min na, 2018) ETRG.FRA.

ɔkisitetarasikilini→̌→ 2

n. oxytétracycline. (Dɔgɔtɔrɔ tɛ sigida min na, 2018) ETRG.FRA.

ɔkisitosini→̌→ 6 Voir entrée principale : ɔsitosini.

n. ocytocine. ɔsitosini. Ni basibɔta ka ca den bangenen kɔ nka sani tonso ka bɔ, ɔkisitosini, mizopɔrɔsitɔli ani ɛrigometirini bɛ se ka di. (Dɔgɔtɔrɔ tɛ sigida min na, 2018) ETRG.FRA.

ɔkisizɛni→̌

n. oxygène. nígazi, okisizɛni. Sogow bɛ balo jolilasukaro la, ani kɛn na waati dɔw, ani fiɲɛ na; kɛrɛnkɛrɛnnenya la fiɲɛ ɲuman yɔrɔ, n'o ye « ɔkisizɛni » ye. (Kibaru 525, 2015) ETRG.FRA.

ɔkizamunikini→̌→ 6

n. oxamniquine. Ɔkizamunikini (oxamniquine) bɛ jolilantumu suguya dɔw furakɛ. (Dɔgɔtɔrɔ tɛ sigida min na, 2018) ETRG.FRA.

ɔ́kutɔburu→̌→ 7 Source : fr : octobre.

n. octobre.

ɔndilatɛri→̌→ 1

n. ondulateur. Motɛrɛ 3 minnu fanga bɛ kaweya (KVA) 1325 bɔ, ɔndilatɛri 2 minnu fanga ye kaweya 500 ye, panosolɛri fanga bɛ kilowati (KW) 810 bɔ ani batiriba 2 minnu fanga ye anpɛri 1400 ye lɛrɛ o lɛrɛ, olu y'a minɛnw ye. (Kibaru 500, 2013) ETRG.FRA.

ɔ̀nhɔ́n→̌→ 154

intj. oui (de réponse positive).àwɔ́, íyò, nàamù, ǹǹń, ùnhun, ɔ̀nkɛ̀.

ɔ̀nkɛ̀→̌

intj. oui, bien sûr. àwɔ́, íyò, nàamù, ǹǹń, ùnhun, ɔ̀nhɔ́n.

ɔ́n-ɔ̀n→̌→ 7 ún-ùn.ń-ń.

intj. non (de refus ou de désapprobation énergique).

ɔnziyɛmu→̌

adj. onzième. Gana jamana sɛbɛkɔrɔ yiriwara san kɛmɛ tan ni kelenna waati la n'o ye ɔnziyɛmu siyɛkili (11ème siècle) ye tubabukan na.(Kibaru 519, 2015) ETRG.FRA.

ɔpɛrashɔn→̌ Voir entrée principale : operasɔn.

n. operason; operasiyɔn; woperasɔn; operasɔn. opération. k'u to cikè yiriwali baaradaw ka hukumu kònò, i n'a fò operasonw. (Kibaru n°52, 1976) - woperasòn bè nyèjalan dimi kògòlen kènèya, k'a ban pewu. Une opération guérit le Trichiasis de façon définitive.(Ɲɛ kɛnɛya, Opération Yeelen, années 1980)mali baarada minw nyèsinnen bè suman sènè ni baganlamò ma n'u bè wele « òpèrashòn », olu bèe lajèlen y'u bolo don balikukalan kòrò, k'a kè u kun doni ye. (Nyètaa n°2, 1977) ETRG.FRA.

ɔpu→̌→ 1

intj. hop, hop! (mise en garde).

ɔputuki→̌

adj. optique. O don kelen na, masakɛ fila jɛra, ka cakɛda kura dɔ kurubonkari min ka baaraw ɲɛsinnen bɛ kunnafoni ni kunnafonifalen fɛɛrɛ kura sabatili ma ni « kabulu Fiburu ɔputuki sigili ye, Aseyi demili (ACI 2000) kɔnɔ ».(Kibaru 505, 2014) ETRG.FRA.

ɔridewuru→̌

n. hors d'oeuvre. (tigatulu) Naw bɛ tobi n'a ye, jiranniw bɛ kɛ n'a ye, salatiw ni ɔridewuruw bɛ dilan n'a ye, an'olu ɲɔgɔnna caman.(Kibaru 544, 2017) ETRG.FRA.

ɔridinatɛri→̌→ 55

n. ordinateur. súbaganamansin.

ɔrikɛsitiri→̌

n. orchestre. Ɲɔgɔndanw kɛra tulon 6 la: Tubabuburufiyɛlaw n'o ye «ɔrikɛsitiri» ye,... (Kibaru 552 2018) ETRG.FRA.

ɔrimɔni→̌→ 19

n. hormone, hormones. mɔ̀yalan. Bangekɔlɔsi furakisɛw dilannen don tubabusɛgɛw ye minnu bɛ wele ko ɔrimɔni (les hormones); (Dɔgɔtɔrɔ tɛ sigida min na, 2018) ETRG.FRA.

ɔrize→̌

n. hors-jeu. Hali Senegali ka bi fɔlɔ, o fana donna namara la bawo bidonbaga in tun bɛ bɛɛ kɔfɛ, ɔrize la. (Kibaru 518, 2015) ETRG.FRA.

ɔrizi→̌→ 1

n. orge. alikaama ni ɔrizi, olu ye tɔni 45.668 ye. (Kibaru 520, 2014) ETRG.FRA.

ɔrɔbinɛ→̌→ 2 orobinɛ.worobinɛ; ɔrɔbinɛ.

n. robinet.

ɔ́rɔbu→̌→ 2 wɔ́rɔbu.

n. robe.


wɔ̀rɔ̀bú ~ ɔ̀rɔ̀bú ‘robe’
consonnes marginales : r jamais à l’initiale 2-51

ɔrɔdonansi→̌

n. ordonnance. U bɛna feere sanni yamaruyasɛbɛnko (ɔrɔdonansi) tɛna ye a la. (Kibaru 504, 2014) ETRG.FRA.

ɔrɔku→̌

n. rock. Dɔnkilikɔrɔma caman bɛ Tinariwɛri ka kasɛti bɔlen in kɔnɔ. O donkili dɔ ye Arafu ye. Asufu bɛ kelennabila n'a ɲɛnafin kɔfɔ. Ale ye buluzi ni ɔrɔku donnen ye burudaamɛw ka laadala fɔlisen kɔrɔ. (Kibaru 481, 2012) ETRG.FRA.

ɔsipɛni→̌→n.prop : 1

n.prop. Ospen. (Dɔgɔtɔrɔ tɛ sigida min na, 2018) ETRG.FRA.

ɔsishɛni→̌ Voir entrée principale : okisizɛni.

n. okisizɛni. oxygène. Gazi min don, n'a ye ninakilifiɲɛ (okisizɛni) sama, u bɛ yɛlɛma ka kɛ ji ye. (Kibaru 487, 2012) òsishèni bè an joli saniya. (Nyètaa n°2, 1977) ETRG.FRA.

ɔsitosini→̌

n. ocytocine. ositosini. ɔkisitosini. Ni basibɔta ka ca den bangenen kɔ nka sani tonso ka bɔ, ɔkisitosini, mizopɔrɔsitɔli ani ɛrigometirini bɛ se ka di. (Dɔgɔtɔrɔ tɛ sigida min na, 2018) ETRG.FRA.

ɔ̀wé→̌ àwɔ́.ɔ̀wɔ́; àwá; àwɛ; ɔ̀wé; òwé.

intj. oui.

ɔ̀wɔ́→̌→ 99 àwɔ́.àwá; àwɛ; ɔ̀wé; òwé.

intj. oui.

Ɔminisipɔri→̌→n.prop : 1

n.prop. TOP, stade omnisports Modibo Keïta.

Ɔnbori→̌

n. TOP, Hombori (commune, cercle de Douentza, région de Mopti).

Ɔrɔmu→̌→n.prop : 2

n.prop. TOP, Rome (capitale de l'Italie).

Ɔsitarali→̌→n.prop : 4 Voir entrée principale : Ositarali.

n.prop. TOP, Australie (pays).

Ɔtiwale→̌ Voir entrée principale : Ɔtuwale.

n. Opération Haute Vallée du Niger, Office de developpement de la Haute Vallée du Niger, OHVH.

Ɔtiwɔlita→̌→n.prop : 2 Otiwolita; Ɔtiwɔluta; Hotu Wolita; Walita Sandɔ.

n.prop. TOP, Haute-Volta (ancien nom de pays - Burkina Faso).

Ɔtiwɔluta→̌ Ɔtiwɔlita.Otiwolita; Hotu Wolita; Walita Sandɔ.

n.prop. TOP, Haute-Volta (ancien nom de pays - Burkina Faso).

Ɔtuwale→̌→ 3 Ɔtiwale.

n. Opération Haute Vallée du Niger, Office de developpement de la Haute Vallée du Niger, OHVH.

Ɔyɛmu→̌→n.prop : 1

n.prop. TOP, Oyem (une ville au nord du Gabon).