index Français-Bambara
R - r
rabaisser | kùnmajìgin |
Rabat | Raba |
rabattre | jɔ́n |
· | ncɔ́n |
Rabi-al-awwal | dɔ̀nba |
rabouter | tùgu |
raccommoder | bɛ̀tɛrɛ |
raccompagner | bìlasira |
· | blàsira |
raccourci | kàmakɔrɔsɔgɔsira |
raccourcir | lásùrunya |
· | sùrunya |
race | kwɔ́lɛ |
· | kɔ́lɛ |
· | sí |
· | sífa |
· | sífaya |
· | síya |
race de griots exploiteurs | síjugu |
race dont on est issu | fàsiya |
racheter | kùnmabɔ |
rachialgie cervicale | kánkolodimi |
racine | bíli |
· | díli |
· | dlí |
· | gíli |
· | kú |
· | líli |
racine aérienne | ɲɔ̀nɔ |
racine d'un mot | dáɲɛdili |
· | dáɲɛgili |
racine mère | bá |
racines aériennes | tɔ́n |
racines latérales | jɔ́lɔ |
racisme | síyawoloma |
raciste | síyawolomana |
raconter | lákàli |
radicelles | tɔ́n |
radio | àrajo |
Radio Mali | Arajomali |
radius | bólokankolo |
· | bólokolo |
Radjab | àrajaba |
· | àrijaba |
· | àrjaba |
rafler | fàari |
· | kɔ́rɔfuran |
· | yáalon |
· | yálo |
· | yálon |
· | ɲálon |
rafraîchir | lásuma |
· | lásumaya |
· | rɔ́suma |
· | súma |
· | súmaya |
rafraîchissement | súmalenya |
rage | fà |
rail | nɛ̀gɛsira |
raillerie | jága |
· | jáka |
rainette | ntòri |
· | ntɔ̀ri |
raisinier | bènbe |
· | bènbeba |
raisinier acide | bènbefin |
· | npèkugɛlɛn |
raisinier velu | bàkɔrɔnpeku |
· | bènbekuna |
· | bènbemuso |
· | npèkubaŋɛɲɛ |
raison | càn |
· | cìyɛn |
· | cɛ̀n |
· | dàlilu |
· | dàliluya |
· | dàlu |
· | dàluya |
· | jó |
· | jɔ̀kan |
· | kùn |
· | kɛ́ko |
· | kɛ́kun |
· | lásiri |
· | sáabu |
· | sábabu |
· | sábu |
· | tìyɛn |
· | tìɲɛ |
raison de la venue | jɔ̀kun |
râle noir | jírɔsyɛ |
· | kɔ̀syɛ̀nin |
ralentir | lásumaya |
· | sènnasumaya |
· | súmaya |
ralentissement | súmaya |
rallonger la sauce | kɔ́rɔdòn |
rallumer | kɔ́rɔdòn |
ramadan | súnkalo |
ramasse-poussière | bùguricɛlan |
ramasser | cɛ̀ |
· | lácɛ̀ |
· | rɔ́cɛ̀ |
· | tɔ̀mɔ |
· | tɔ̀mɔn |
ramasseur | cɛ̀likɛla |
ramasseuse du fagot | dwáɲinina |
· | dɔ́gɔɲinina |
· | jwáɲinina |
ramener avec effort | sàsa |
rameur | kúrunbolila |
ramollir | lámàgaya |
· | mɔ̀ɔni |
· | rɔ́màgaya |
rampe | kùlujiginda |
ramper | fòfo |
· | mùlukumalaka |
· | tɛ̀nɛku |
· | tɛ̀rɛku |
· | wòyo |
rancoeur | dími |
· | dímin |
· | kùru |
· | kùrun |
· | múnɛ |
· | mɔ́nɛ |
rançon | kùnmabɔnafolo |
· | kùnmabɔsara |
rancune | dímidon |
· | dímindon |
· | kɔ́nɔnakuru |
rang | síra |
rangée sur une meule de mil | wòlo |
rangement | fɛ́nnadila |
· | fɛ́nnadla |
ranger | bìl' |
· | bìla |
· | blà |
ranimer | ɲɛ́namaya |
· | ɲɛ́nɛma |
rapetisser | mìsɛnya |
Raphia sudanica | bàn |
· | nbàn |
rapide | fíyɛn |
· | fíɲɛ |
· | fyɛ́n |
· | fɛ́gɛn |
· | fɛ́ngɛ |
· | gòni |
· | kála |
· | kálaman |
· | kálan |
· | kálanman |
· | téliman |
· | tɛ́liman |
rapidement | bógoyi |
· | fúga |
· | mɛ́lɛkɛmɛlɛkɛ |
rapidement comme éclaire | yɛ́bɛru |
rapidité | búrubaburuba |
· | sèndiya |
· | sènja |
· | téliya |
· | tɛ́liya |
rapiécer | bàri |
· | bɛ̀ri |
· | bɛ̀tɛrɛ |
rappel | dálamaa |
· | dálamaga |
rappeler | jìgin |
rappeler un bienfait | kùnnada |
rapport | láseli |
· | tnɔ̀ |
· | tɔ̀nɔ |
· | tɔ̀nɔn |
rapportage | fànaya |
· | náafigiya |
rapporter | kófɔ |
rapporter cadeau | sàma |
· | sàman |
rapporteur | fàna |
· | fàna |
· | náafigi |
· | sàbaranintigi |
· | sònnifana |
· | sófìlawùlunin |
· | yúru |
· | ŋùnafaki |
· | ŋùnafeku |
· | ŋùnafɛki |
rapports sexuels | cɛ̀nímùsoya |
· | jɛ̀ɲwanya |
· | jɛ̀ɲɔgɔnya |
rapprocher | màsùrunya |
rare | dwá |
· | dɔ́gɔ |
· | jwá |
rareté | dwáya |
· | dɔ́gɔya |
· | jwáya |
ras du cou | kántigɛda |
rasage de tête | kùndi |
raser | dí |
· | gàna |
· | gànan |
· | gwàna |
· | gwànan |
ras-le-bol | nègebɔ |
rasoir | kùndimuru |
· | lámukala |
· | sìrife |
· | sòrofe |
rassasié | fábaatɔ |
rassasiement | wàsa |
rassasier | fá |
· | lábɔ |
· | nábɔ |
· | rɔ́bɔ |
· | wàsa |
rassembler | kàfo |
· | kàmali |
· | kàmani |
· | kàmari |
· | kòrono |
· | kòronto |
· | kòronton |
· | kólokolo |
· | lájɛ̀ |
· | lájɛ̀rɛ |
· | màkàfo |
rassembler sans soin | múlunkutu |
rassurer | látìgɛ |
· | rɔ́tìgɛ |
rat | ɲínɛ |
rat palmiste | nkɛ̀lɛn |
· | nkɛ̀lɛnnin |
rat rayé | ɲínɛkalan |
rat voleur | tòro |
· | tòto |
ratatiné | ŋáyi |
· | ŋóyi |
· | ŋɔ́yi |
ratatiner | mɔ́lɔnkɔtɔn |
ratel | dàamɛ |
rater | fùron |
· | fɔ́ |
· | jɛ̀ |
· | màjɛ̀ |
· | tɔ́ntɔli |
ratisser | kòoro |
· | sàsa |
· | yàa |
rattraper | kú |
· | kún |
ravin | fòfo |
ravine | fólon |
· | wólon |
ravir | bɔ̀si |
· | bɔ̀ɔsi |
· | lábɔ̀ɔsí |
· | wèleku |
rayer | kálakala |
· | kálankalan |
rayon de miel | díɲaga |
· | wàa |
· | wàga |
rayonnant | nɔ́ɔrɔma |
rayonner | nɔ́ɔrɔya |
razzia | cɛ̀minɛ |
RCNT | yé kà |
Réal | Real |
réaliser | k' |
· | kɛ́ |
réanimer | láɲɛnamaya |
rébellion | fáɲalenya |
· | túlomagwɛlɛya |
· | túlomagɛlɛya |
rebondir | gálon |
· | gwálon |
· | sóni |
· | sónti |
rebondissant | tántantali |
rebord | kán |
· | kánnabɔ |
rebouteux | kólotugu |
· | kólotugula |
rebuter | ɲɛ́majà |
récemment | kɔ́sa |
· | kɔ́san |
· | tàntan |
· | tɛ̀ntɛn |
recenser | dán |
récent | kúra |
· | kɔ́sa |
· | kɔ́san |
réception | jíbɔn |
réception officielle | fàamakunbɛn |
recette | kɛ́cogo |
recevoir | jàbaaya |
· | ládòn |
· | sɔ̀rɔ |
recevoir un hôte | jìgin |
recherche | láɲini |
· | ɲɛ́ɲini |
rechercher | nɔ̀bɔ |
récipient | bìlalan |
· | blàlan |
· | kòlonton |
· | kɛ́mina |
· | kɛ́minɛn |
· | pàlan |
récipient de métier | kòolo |
· | kòoro |
récipient en bois | kúnafaa |
récipient percé | sɛ́gɛbanti |
· | sɛ́gɛbantin |
récipient pour boire | mìnnifɛn |
réciter une formule | fàsani |
réclamer dette | káni |
récolte | sùma |
· | sùman |
récolter | tìgɛ |
· | tìkɛ |
récolter en creusant | sègin |
· | sèlin |
· | sèn |
· | sèni |
· | sòni |
récoltes | fɛ́nnadila |
· | fɛ́nnadla |
· | sɔ̀rɔ |
· | sɛ̀nɛkɛsuman |
· | sɛ̀nɛmɔ |
recommandation instante | dágwɛlɛn |
· | dágɛlɛn |
recommander | gwɛ̀lɛya |
· | gɛ̀lɛya |
recommander fortement | màgɛ̀lɛya |
recommencer | kúraya |
· | máfilan |
· | mánfila |
récompense | dònnbolo |
· | ládiyalifɛn |
récompense divine | bàlayi |
· | bàraji |
récompenser | bàraji |
· | jànsa |
· | ládiya |
· | lája |
réconcilier | kùnbɛ̀n |
reconnaissance | bárikada |
· | kóɲumandɔn |
· | ɲùmandɔn |
reconnaissant | ɲùmandɔnbaa |
· | ɲùmandɔnna |
reconnaître | dɔ́n |
reconnaître la valeur | kóɲumandɔn |
reconnaître la véracité | cɛ̀ntigiya |
· | tìyɛntigiya |
· | tìɲɛtigiya |
recours | jìgiya |
· | nàfalan |
recouvrir | bíli |
RECP | ɲwán |
· | ɲɔ́gɔn |
· | ɲɔ́ɔn |
récréation | fíyɛnminɛ |
· | fíyɛnminɛwaati |
· | fíɲɛminɛ |
· | fíɲɛminɛwaati |
· | fyɛ́nminɛ |
· | kɔ́raɲɔ |
· | kɔ́rɔɲɔ |
recrue | làkuru |
recrutement | cɛ̀ta |
recrutement de militaires | cɛ̀bɔ |
recrutement occasionnel de journaliers | dáfilici |
· | dáflici |
recto-colite | bòbilenkɛ |
· | bòblenkɛ |
rectum | bòdingɛ |
reçu | séereyasɛbɛn |
· | shyéereyasɛbɛn |
reculer | kɔ́ntɔrɔnmabɔ́ |
· | kɔ́tɔrɔmabɔ́ |
· | tɔ̀tɔma |
rédempteur | kùnmabɔbaa |
· | kùnmabɔbaga |
redouter | jɔ̀rɔ |
· | jɔ̀rɛ |
redresser | látilen |
· | látlen |
· | tílen |
· | tlén |
réduire à l'état de braise | kàmi |
réduire à la misère | kólokoto |
· | kɔ̀li |
· | kɔ̀yi |
· | láɲani |
· | láɲɛni |
· | sókari |
· | sɛ̀gɛn |
· | ɲáni |
· | ɲɛ́ni |
réduire au chômage | báarantanya |
réduire en miettes | mùrumuru |
· | mɔ́ɲɔmɔɲɔ |
réduire en poudre | múgu |
réduire en poussière | fúguri |
réduit | bónju |
redunca | kɔ́nkɔ̀rɔ́ |
réel | sɔ̀bɛ |
· | sɛ̀bɛ |
refaire | kánnabɔ́ |
REFL | í |
réfléchir | kɔ́nɔmiiri |
· | kɔ́nɔnamiiri |
· | míiri |
· | tàasi |
réflexion | hákili |
· | hákilijakabɔ |
· | míiri |
· | míiriya |
· | tàasi |
refroidir | fíyɛn |
· | fyɛ́n |
· | lásuma |
· | rɔ́suma |
refroidissement | múrasɔgɔsɔgɔ |
refuge | dògotu |
refus | bàn |
refus catégorique | kólokoto |
refuser | bàn |
· | bàn |
· | kìribikaraba |
· | kùrubukaraba |
· | lákaran |
· | màɲaga |
· | màɲaka |
· | npú |
· | ɲɛ́majà |
· | ɲɛ́najà |
regard | ɲá |
· | ɲɛ́ |
· | ɲɛ́na |
regard louche | ɲɛ́kɛrɛn |
regard réprobateur | ɲɛ́jɛ |
regarder | fílɛ |
· | flɛ́ |
· | lájɛ |
· | màfilɛ |
· | rɔ́jɛ |
· | ɲɛ́najɛ |
· | ɲɛ́nɛjɛ |
regarder derrière soi | kɔ́filɛ |
regarder droit | ɲɛ́tilen |
· | ɲɛ́tlén |
regarder fixement | ɲɛ́coron |
regarder partout | ɲɛ́makala |
· | ɲɛ́nakala |
regardez-moi ça! | màanú |
région | dùgu |
· | erezɔn |
· | erezɔn |
· | fànfɛla |
· | jàmana |
· | jàmani |
· | kàbila |
· | kàbla |
· | kàfo |
· | màra |
région lombaire | kòngoron |
· | kónkoron |
région orientale | kɔ́rɔnfɛla |
règle | náamu |
· | námu |
· | tìiricilan |
règlement | làada |
· | sàriya |
· | táabolo |
· | tɔ́n |
régler | ɲɛ́bɔ |
· | ɲɛ́nabɔ́ |
régler une affaire | dátara |
règles | fìniko |
· | kálo |
· | kòli |
· | làada |
règles des femmes | kálolaada |
règles douloureuses | gánkedimi |
· | gánkekɔnɔdimi |
règne | fàa |
· | fàan |
· | fàgan |
· | fànga |
· | fwàn |
régresser | kùrumankɔ |
· | kùrunkɔ |
régression | sèginńkɔ́ |
regret | nímisa |
· | nímisi |
· | ń-tìn-kà-dɔ́n |
· | tìn-kà-dɔ́n |
· | tìn-nà-dɔ́n |
regretter | nímisa |
· | nímisi |
régulièrement | sɔ̀n |
rein | kɔ́mɔkìli |
reine | màsamuso |
rejaillissement | bùre |
· | bùri |
· | bùru |
rejoindre | màgwɛn |
· | màgɛn |
· | sɔ̀rɔ |
· | sɛ́gɛrɛ |
réjouir | lánisɔndiya |
· | láɲagali |
· | láɲɛnajɛ |
· | nísɔndiya |
· | sáwa |
· | séwa |
· | sɛ́wa |
· | ɲɛ́najɛ |
· | ɲɛ́nɛjɛ |
réjouissance | jànjo |
· | jànjon |
· | múɲamuɲa |
· | múɲɛmuɲɛ |
· | yàyònbá |
· | ɲàga |
· | ɲɛ́najɛ |
REL | mín |
· | mun |
REL PL2 | mínnu |
relâchement | màsɔrɔ |
relation diplomatique | làsigidenyajuru |
relation sexuelle | mìnɛ |
relations | cɛ́la |
relations de cousinage croisé | kàlimɛya |
· | kànimɛya |
· | kànumɛya |
· | kànɛmɛya |
relations de plaisanterie | nìmaaninya |
· | nìmaaya |
· | nìmɔgɔninya |
· | nìmɔgɔya |
relations entre personnes | cɛ́ |
relations sexuelles | jàkumakun |
· | jànaba |
relations sociales | màaya |
· | mɔ̀gɔya |
relève | kánnabɔ |
· | kùnmafalen |
relever | kánnabɔ́ |
· | kɔ́rɔcɛ̀ |
· | màyɛ̀lɛn |
relever la tête | ján |
relever le niveau de | sánkɔrɔtà |
relever les défauts | kùnnagòsi |
· | kùnnagɔ̀si |
religieux | álamadi |
religion | álasira |
· | díinɛ |
· | síra |
remboursement | jùrusara |
remède | bíyɛn |
· | bíɲɛ |
· | fúrakɛlan |
· | fúramafɛn |
· | kàla |
· | kùnbɛnnan |
· | lásiri |
· | sáraka |
remède à base de feuilles | fúra |
remède antivenimeux | sàfura |
remède astringent | kɔ́nɔjalan |
remède contre la diarrhée | kɔ́nɔkarifura |
remède contre le vomissement | fwɔ́ɔnɔbasi |
· | fɔ́ɔnɔbasi |
· | fɔ́ɔnɔfura |
remède contre les serpents | sàfura |
remède de l'angine | sònkalanku |
remède en poudre | fúramugu |
remède magique | mɔ́sɔ |
· | mɔ́sɔn |
remède traditionnel africain | fàrafinfura |
remerciement | bárika |
· | bárikada |
· | bárka |
· | fòli |
remercier | bárikada |
· | fò |
remettre | lásègin |
remettre au centre | kùndòn |
rempart | jìn |
· | tàra |
remplaçant | dánkan |
· | fàrankan |
· | kùnfalen |
· | kùnmabɔbaa |
· | kùnmabɔbaga |
· | kɔ́rɔsigi |
· | nɔ̀kanda |
· | nɔ̀kansigi |
· | nɔ̀kanta |
· | nɔ̀nabila |
remplacer | dálabi |
· | kánnabɔ́ |
· | kùnmabɔ |
· | kɔ́fàlen |
· | láabi |
· | lábi |
· | lábɔ |
· | nábɔ |
· | nɔ̀nabila |
· | rɔ́bɔ |
remplacer les manquants | ntìiri |
· | ntìri |
· | tìiri |
· | tìri |
rempli de confusion | màlobaatɔ |
· | màlobagatɔ |
rempli de miel | syɛ̀nma |
remplir | dálafa |
· | fá |
· | kùnbɔ |
· | kùnmɔ |
· | láfa |
· | rɔ́fa |
remplir à moitié | cɛ̀rɔ |
remplir à plein bord | tìnko |
· | tìnkon |
remplir abondamment | wára |
remplir de miel | shyɛ̀n |
· | syɛ̀n |
remplir en buvant | mìn |
remuant | básigibali |
remuer | fyéku |
· | fyɛ́ku |
· | fɛ́lɛku |
· | kòlobokalaba |
· | kùruba |
· | lámàa |
· | lámàga |
· | mùnumɛnɛ |
· | mùɲukumáɲaka |
· | mùɲukumɛ́ɲɛkɛ |
· | múguri |
· | múnu |
· | pàngo |
· | tàngo |
· | tɛ̀ngo |
· | yúguba |
remuer dans l'eau | cógocogo |
remuer la bouche | dálamàga |
remuer la bouche comme si on suçait qc | dárɔmugan |
remuer la terre | yúguri |
remuer par le vent | fálafala |
remuer un liquide | bùgubugu |
rémunération | wɔ̀si |
· | wɔ̀ɔsi |
rencontre-accueil | kùnbɛn |
rencontrer | kùnbɛ̀n |
rendre | kɔ́lasègin |
· | kɔ́màsègin |
· | lásègin |
· | sègi |
· | sègin |
· | sɛ̀gin |
rendre agréable | díya |
· | já |
· | kódiya |
rendre amer | kúnaya |
rendre antipathique | màngoya |
rendre âpre | básiya |
rendre aveugle | fíyen |
· | fíyentɔya |
· | fyén |
· | fyéntɔya |
· | ɲɛ́fiyen |
rendre beau | dáwulaya |
· | lácɛ̀ɲa |
· | lácɛ̀ɲɛ |
rendre bleu | búlaya |
rendre boueux | bɔ̀rɔkɔ |
rendre brun | básiya |
rendre célèbre | dáwulaya |
rendre chauve | kùnsigintanya |
rendre chétif | kùnmadɔgɔya |
· | mɔ́ɲɔkɔ |
· | mɔ́ɲɔnkɔ |
· | ɲɔ̀gɛ |
rendre clair | jɛ́ya |
· | lájɛya |
· | rɔ́jɛya |
rendre comme neuf | ɲɛ́namaya |
· | ɲɛ́nɛma |
rendre consistant | fàsa |
· | pàsa |
rendre convexe | gòngolima |
· | kònkolima |
rendre coriace | fàsa |
· | pàsa |
rendre courageux | fárinya |
· | láfarinya |
rendre courageux au travail | lákìsɛya |
rendre court | lásùrunya |
rendre déplaisant | lágoya |
rendre désagréable | góya |
· | kóya |
rendre difficile | bìle |
· | bìlen |
· | bù |
· | góya |
· | gwɛ̀lɛya |
· | gɛ̀lɛya |
· | kóya |
rendre dur | kólogɛlɛya |
rendre efficace | sɛ́mɛnciya |
· | sɛ́mɛntiya |
rendre égal | lákɛnyɛ |
rendre éperdu d'amour | lájàrabi |
rendre évident | jɛ́ya |
rendre exténué | fìsiki |
· | físiki |
rendre féconde | lábangen |
rendre fier | kùnkɔrɔtà |
rendre fluide | sárana |
rendre fort | bárikatigiya |
rendre frais | nɛ́ɛmaya |
rendre glorieux | dáwula |
· | màsaya |
rendre gros | kùnbaya |
rendre heureux | láhinɛ |
· | nɛ́ɛma |
rendre humide | nɛ́ɛmaya |
rendre impotent | ládɔn |
· | nàbaraya |
rendre inefficace | lákari |
rendre infirme | cònkoncanka |
rendre intelligent | hákilitigiya |
rendre jaune | lánɛ̀rɛmugu |
rendre joyeux | ɲɛ́kɔrɔdiya |
rendre lisse | mànùgu |
· | mùnaki |
rendre lourd | gírinya |
· | grínya |
rendre maigre | jà |
rendre malade | bàna |
· | jànkaroya |
· | lábàna |
rendre malin | kègunya |
· | kèguya |
· | kèngeliya |
· | lákèguya |
· | lákiya |
rendre malpropre | dàngaya |
· | ɲɔ̀gɛ |
rendre mauvais | góya |
· | kóya |
rendre méchant | júguya |
rendre mou | màaya |
· | màgaya |
rendre muet | bóboya |
· | dántanya |
rendre obscur | ládìbi |
rendre obstiné | ɲɛ́nagɛ̀lɛya |
rendre orgueilleux | kùncɛbaya |
rendre orphelin | fálatɔya |
· | fálaya |
rendre paresseux | kólonya |
· | sàlaya |
rendre pauvre | bólolankolonya |
rendre piquant | fárinya |
rendre plus consistant | gwɛ̀rɛn-gwɛrɛn |
· | gɛ̀rɛn-gɛrɛn |
rendre plus rare | dwáya |
· | dɔ́gɔya |
· | jwáya |
rendre poussiéreux | búnumunu |
rendre profitable | nàfamaya |
rendre propre | bɛ̀sɛya |
· | jɛ́ya |
· | lájɛya |
· | rɔ́jɛya |
rendre prudent | lákèguya |
· | lákiya |
rendre puissant | fàamaya |
· | sétigiya |
rendre résistant | kólogirinya |
rendre riche | nàfolotigiya |
rendre roi | màsakɛya |
rendre rouge | bìlenya |
· | blènya |
· | jàba |
rendre rugueux | ŋɛ́ɲɛya |
rendre sans profit | nàfantanya |
rendre savoureux | tímiya |
rendre silencieux/triste | súma |
rendre solide | kólogirinya |
· | lágwɛ̀lɛya |
· | lágɛ̀lɛya |
· | rɔ́gwɛ̀lɛya |
· | rɔ́gɛ̀lɛya |
rendre stérile | fágon |
· | fáku |
rendre stupide | lánalon |
rendre sucré | látimiya |
rendre sympathique | díya |
· | já |
rendre tel aliment | fwɔ́ɔnɔ |
· | fɔ́ɔnɔ |
rendre terne | gèse |
· | ngèsen |
rendre touffu | tú |
rendre trop pâteux | dádo |
rendre vaurien | dángadenya |
· | fùgariya |
rendre veuf | mùsontanya |
rendre veuve | cɛ̀ntanya |
rendre vieux | kɔ̀rɔya |
rendre visqueux | námaya |
· | nwá |
· | nwáya |
· | nɔ́gɔ |
· | nɔ́gɔya |
rêne | dájuru |
renflement | kùru |
· | kùrun |
renforcer | sínsi |
· | sínsin |
renforcer les bords | shwà |
· | swà |
· | sɔ̀gɔ |
renom | dànbe |
· | dáwula |
· | màkaamà |
· | màkaba |
· | màkama |
· | màkanma |
· | mànkutu |
· | sáwura |
· | twá |
· | tɔ́gɔ |
renommé | twáma |
· | tɔ́gɔma |
renommée | mànkan |
renoncement | káari |
· | káarilenya |
· | káarinciya |
renoncer | káari |
renoncer à | dànkaniya |
· | dɛ̀nkɛlɛnya |
· | hàramu |
· | hàramuya |
renoncer à faire | kùnbìla |
renoncer à se venger | dàani |
renouveler | kúra-kúraya |
· | kúraya |
· | lákuraya |
· | nɔ̀nabila |
rénover | láɲɛnamaya |
renseigner | kùnnafoni |
· | ládɔnniya |
rentable | nàfama |
renverser | bíri |
· | brí |
· | dábiri |
· | dábri |
· | dáfiri |
· | dáfri |
· | fíri |
· | frí |
· | lábìn |
· | wùruba |
· | wùrubata |
renvoi | súma |
renvoyer | gwɛ́n |
· | gɛ́n |
· | lásègin |
répandre | bɔ̀n |
· | dùruntu |
· | dùuru |
· | jɛ́njɛn |
· | jɛ́nsɛn |
· | jɛ́nyɛ |
· | wéleda |
réparer | bíla |
· | dátugu |
· | díla |
· | dílan |
· | dlá |
· | dlán |
· | lábɛ̀n |
· | ládila |
· | ládilan |
· | ládla |
· | ládlan |
· | rɔ́bɛ̀n |
repas | dúmuni |
· | fàna |
· | sùma |
· | sùman |
repas avant le jeûne | sùguri |
repas de fête | sélimakini |
repas de fin de jeûne | súnnakari |
repas de midi | tìlelafana |
· | tìlerɔfana |
· | tlèlafana |
· | tlèrɔfana |
repentir | nímisa |
· | nímisi |
repère | tàamashyɛn |
· | tàamasyɛn |
repérer | lásàa |
répéter | kùru |
répétiteur des paroles d'un imam | fálakɔ |
· | fálanko |
répétition | sèginńkànni |
repiquer | bɔ̀-kà-túru |
repiquer en série | ncɔ́-ncɔ́ |
replier | lákùru |
· | rɔ́kùru |
répondant du conteur | nàamunaminɛna |
répondre | dálamìnɛ |
· | jáabi |
· | kánnamìnɛ |
· | kɔ́màsègin |
· | láabi |
· | lájaabi |
· | lámìna |
· | lámìnɛ |
· | rɔ́mìna |
· | rɔ́mìnɛ |
répondre avec insolence | kámalenyajaabi |
répondre en normand | bàlamini |
· | bànamini |
réponse | jáabi |
· | kɔ́masegin |
reportage | làkalitaɲini |
repos | fɛ́rɛ |
· | làfiya |
· | làfya |
· | ɲɛ́suma |
reposer | lásuma |
· | rɔ́suma |
repoussant | sárantan |
repousse | nùgu |
reprendre | kɔ́rɔdòn |
· | lámàa |
· | lámàga |
reprendre (ses paroles) | cɛ̀ |
reprendre à haute voix | dálamìnɛ |
reprendre des forces | gɛ́lɛkɛ |
reprendre ses sens | ɲɛ́natìgɛ |
représentant | làasigiden |
· | làsigiden |
représentation | bìsigiya |
représentation factice | bìsigi |
représenter | bìsigi |
· | bìsigiya |
réprimande | kɔ́rɔfɔ |
réprimander | dɛ̀gɛmu |
· | dɛ̀ɛmu |
· | dɛ̀ɛmu |
· | jɛ̀mu |
· | jɛ̀mu |
· | jɛ̀ɛmu |
· | kɔ́kari |
· | kɔ́rɔfɔ́ |
· | lágòsi |
· | lágɔ̀si |
· | lárawi |
· | láriwe |
· | màkuma |
· | nárawi |
· | rɔ́gòsi |
· | rɔ́gɔ̀si |
· | tɛ́ngɛlɛn |
réprimander vertement | lájaba |
· | lájɛbɛ |
reprise des cours | wàlanta |
reprise scolaire | kàlanta |
repriser | kála |
reproche | hán |
· | jìginnna |
reproches | kɔ́rɔfɔkan |
reptile | dùgumafɛn |
· | fòfofɛn |
République centrafricaine | Santarafiriki |
· | Santarafrikɛn |
répugnant | dàngatɔ |
requête | ɲɛ́juguya |
resemer | ntìiri |
· | ntìri |
· | tìiri |
· | tìri |
réserve | bìlańkɔ́rɔ |
· | blàńkɔ́rɔ |
· | màloya |
réserver | lákaran |
· | látɔ̀n |
réserves | bólomasigi |
· | màra |
· | mána |
· | ɲɛ́sigi |
résidence d'un chef | mùɲa |
résidu | mùrumuru |
· | ɲàga |
résidus | ɲàgasa |
résignation | álaminɛ |
· | bìlangalama |
· | blàngalama |
· | mùɲu |
résistance | fàsaya |
· | gwɛ̀lɛya |
· | gɛ̀lɛya |
· | kólogirinya |
· | mána |
· | nígɛlɛya |
résistant | fàsa |
· | fàsaman |
· | fàsan |
· | kólogirin |
· | kólogwɛlɛn |
· | kólogɛlɛn |
· | kóloma |
· | kólomagɛlɛn |
· | nígɛlɛn |
· | pàsa |
· | pàsaman |
· | pàsan |
résister | físikifasaka |
résister à | kú |
· | kún |
résolu | ɲígirɔgɛlɛn |
résolution | bɛ̀nkan |
· | ngàniya |
· | ŋàniya |
· | ɲɛ́ɲini |
résonance | ɲɔ́ |
· | ɲɔ́n |
résonner | ɲɔ́ |
· | ɲɔ́n |
résonner longtemps | máɲamaɲa |
· | ŋáɲaŋaɲa |
résonner sourdement | ŋùnuŋúnu |
résoudre | tɛ̀mɛ |
· | tɛ̀mɛn |
· | ɲɛ́ɲini |
respect | bònya |
· | kàrama |
· | tànga |
· | ɲɛ́masaamɛya |
respect de la parole donnée | kánkelentigiya |
respect des accords | wáleya |
respect humain | sáamɛya |
respectable | màabaya |
· | mɔ̀gɔbaya |
respecter | bàto |
· | bàtu |
· | bònya |
· | bònyɛ |
respecter les règles | lábàto |
respectueux | ɲɛ́siranbaa |
· | ɲɛ́siranbaga |
respiration | fíyɛnnabɔ |
· | fíɲɛnabɔ |
· | nínakili |
· | ɲɔ́ |
· | ɲɔ́n |
respirer | láɲɔ |
· | láɲɔn |
· | nínakili |
· | rɔ́ɲɔ |
· | ɲɔ́ |
· | ɲɔ́n |
respirer avec peine | ŋúna |
· | ŋúnan |
respirer bruyamment | híhan |
respirer pleins poumons | hɛ̀lɛmu |
resplendissant de santé | pútukuputuku |
responsabilité | jàlaki |
· | jù |
· | kótigiya |
· | nìko |
· | wúlikajɔ |
responsabilité des initiés | syémaya |
responsable | kótigi |
· | kùnkotigi |
· | tìgi |
responsable des initiés | séma |
· | shyéma |
· | syéma |
· | sɛ́ɛmɛ |
responsable du travail | cíboloma |
ressemblant | sùrunman |
ressentiment | dímiya |
· | jìginnna |
resserrer | lágwɛ̀rɛntɛ |
· | lágɛ̀rɛntɛ |
· | rɔ́gwɛ̀rɛntɛ |
· | rɔ́gɛ̀rɛntɛ |
ressource | sɔ̀rɔda |
ressources | bólo |
ressusciter | kúnu |
· | kúnun |
· | lákunu |
· | lákunun |
reste d'un repas | dátɔ |
reste de repas | tòtɔ |
reste des tiges de mil | gàn |
· | gwàn |
reste du souper | sìra |
· | tòsira |
rester | tó |
rester chaste | lásàgo |
· | lásàgon |
rester éveillé | ɲɛ́jo |
rester petit | kɔ́sɔn |
rester sur place | sènnásɔ̀n |
résurrection | kúnuni |
retailler | tɛ́rɛmɛ |
· | tɛ́rɛndɛ |
· | tɛ́rɛntɛ |
retarder | bálan |
· | lábalan |
retarder la croissance | gèse |
· | ngèsen |
retenir | lámìna |
· | lámìnɛ |
· | látɔ̀n |
· | màmìnɛ |
· | mìna |
· | mìnɛ |
· | rɔ́mìna |
· | rɔ́mìnɛ |
· | tɔ̀n |
retenir de partir | sènnasiri |
rétention d'urine | ɲɛ́gɛnɛkɛbaliya |
· | ɲɛ́gɛnɛkɛbaliyabana |
rétention placentaire | tònsobibaliya |
retenue | yɛ̀rɛminɛ |
retirer | bɔ́ |
· | gàfo |
retirer la parole à qn | dágosi |
· | dágɔ̀si |
retirer vivement | fòori |
· | fòosi |
· | fòri |
retour | kɔ́masegin |
· | sèginńkɔ́ |
retourner | kɔ́màsègin |
· | yɛ̀lɛma |
· | yɛ̀lɛmɛ |
rétraction de la verge | cɛ̀yadonbana |
retraite | dògotu |
· | káliwa |
· | káluwa |
retrousser | fère |
· | fèren |
· | fìro |
· | fòron |
· | gɔ̀ngɔli |
· | kɔ̀ngɔli |
· | kɔ́rɔcɛ̀ |
· | yɛ̀lɛn |
· | ɲàro |
retrousser la peau | bóso |
retrousser les manches | dáfòron |
· | fòron |
retroussis | fère |
· | fèren |
· | fòron |
retrouver | tɔ̀mɔ |
· | tɔ̀mɔn |
Réunion | Reniyɔn |
réunion | lájɛ |
· | lájɛli |
· | tɔ́nsigi |
· | ɲùgu |
· | ɲwánye |
· | ɲɔ́gɔnye |
réunion ordinaire | làadalatɔnsigi |
réunir | jɛ̀rɛ |
· | lájɛ̀ |
réussir | bɛ̀n |
· | sɔ̀n |
· | tíimɛ |
· | tímɛ |
· | ɲà |
· | ɲɛ̀ |
réussite | dá |
· | díya |
· | dòndala |
· | já |
· | kùnnawolo |
· | ɲà |
· | ɲɛ̀ |
revanche | tájurusara |
rêve | hámi |
· | sùgo |
· | sùgon |
réveil | kúnuni |
réveiller | lákunu |
· | lákunun |
· | láwili |
· | láwuli |
· | màkunu |
révélation | gìndomajira |
· | gùndomajira |
révéler | bɔ̀rɔtɔ |
revenant | fùre |
revendeur roué | tɛ̀fɛ |
revendre | kɔ́fili |
revenir | kùrunkɔ |
· | kɔ́sègin |
· | sègi |
· | sègin |
· | sɛ̀gin |
revenir en arrière | kùrumankɔ |
revenir sur le passé | wɔ̀lɔmabɔ |
revente | kɔ́fili |
revenu | sɔ̀rɔda |
rêver | sùgo |
· | sùgon |
revers | fère |
· | fèren |
· | fòron |
revers de la main | bólokɔ |
révision | sèginńkànni |
révolte | múrutili |
rez-de-chaussée | dùgumanaso |
rhizomateuse | ntóolenbaga |
· | ntóolenbwa |
Rhodésie | Rodezi |
rhumatisme | dísidimi |
· | kóloci |
· | kóloti |
· | kólowalawala |
rhumatisme articulaire | wúlɛbana |
rhumatisme intercostal | dísirɔbana |
rhume | múra |
richard | sɔ̀rɔbaatɔ |
· | sɔ̀rɔbagatɔ |
riche | bàana |
· | bólotatigi |
· | fàama |
· | fɛ́ntigi |
· | kòlontigi |
· | nàfolotigi |
· | sétigi |
richesse | bàanaya |
· | fàamaya |
· | fɛ́n |
· | fɛ́ntigiya |
· | nàfolo |
· | nàfolotigiya |
richesses | sɔ̀rɔfɛn |
ricin | súbagabana |
· | tómotigi |
ridiculiser | jákabɔ |
· | lágòsi |
· | lágɔ̀si |
· | rɔ́gòsi |
· | rɔ́gɔ̀si |
rien | fósi |
· | fóyi |
· | fúsi |
· | fúyi |
· | npáyi |
· | npɔ́rɔ |
rigoler | màyɛ́lɛ |
rincer | kúcukucu |
· | kúsukusu |
· | sànanko |
· | sánpa |
· | sòsa |
· | sùsa |
rire | yɛ́lɛ |
· | yɛ́lɛ |
· | yɛ́lɛli |
rire à gorge déployée | kákaka |
· | kwákwakwa |
rire sec | kétekete |
risque | fàrati |
· | fàrti |
risquer | fàrati |
risque-tout | tègere |
· | yɛ̀rɛfaasu |
· | yɛ̀rɛfagasu |
ristourne | kɔ́nɔ |
· | kɔ́nɔn |
ristourner | kɔ́nɔ |
· | kɔ́nɔn |
rival | sángaɲɔgɔn |
· | sìna |
rivale | sìnamuso |
rivalité | fàdenya |
rivalité entre coépouses | sìnamusoya |
· | sìnaya |
rive | báda |
· | bákɔnɔ |
· | jídawolo |
rivière | bánin |
riz | màlo |
riz au gras | nsáamɛ |
· | súurutala |
riz blanc | mɛ́rɛkɛ |
riz cuit | kíni |
riz pilé | gwɛ́sɛ |
· | gɛ́sɛ |
riz sauvage | díga |
· | kɔ̀nɔninbin |
riziculteur | màlosɛnɛna |
rizière | màloforo |
· | màlosɛnɛyɔrɔ |
Río de Oro | Riyo-Doro |
robe | wɔ́rɔbu |
· | ɔ́rɔbu |
robinet | worobinɛ |
roc | fárakolo |
rocailleux | fárama |
roche | fára |
roche noire | màna |
· | mànafin |
rocher | kábakolo |
rogner la part de | bólolasɔ̀n |
roi | dùgumasa |
· | fàama |
· | màsa |
· | màsakɛ |
roi des menteurs | nkàlonncì |
rôle | jɔ̀da |
· | jɔ̀yɔrɔ |
rollie d'Abyssinie | màkanbugun |
rollier | màkan |
rollier à ventre bleu | màkanbilen |
rollier d'Abyssinie | màkan-kújan |
rompre avec | kɔ́dí |
ronfler | gɔ̀rɔndɔ |
· | gɔ̀rɔntɔ |
· | kɔ̀rɔntɔ |
rônier | sèbe |
rosâtre | wòrojilama |
rosée | ngómi |
rosette | mùsokɔrɔnin |
rosser | dákari |
· | gòro |
· | gòron |
rossignol | sàflɔ |
· | sàfɔlɔ |
· | sòrofe |
roter | gírinti |
rôtir | jèni |
rôtisserie | díbida |
rotule | kúnberefilennin |
· | kúnberekurufilennin |
roublard | kègu |
· | kègun |
· | kègunman |
· | kèku |
· | kèkun |
· | kèwun |
roublardise | kègunya |
· | kèguya |
· | kèkunya |
· | kèkuya |
· | tɛ̀fɛya |
rouble | wurubulu |
roue | móbilisen |
· | sèn |
roué arrière | kɔ́sen |
rouge | bìlen |
· | bìlenman |
· | blèn |
· | blènman |
rouge brun | básima |
rouge brun foncé | yórobilen |
rouge et mou | dórodoro |
rouge vif | bìlenmannin |
· | blènmannin |
· | búu |
· | cóyi |
· | ŋáɲaŋaɲa |
· | ŋɛ́ɲɛŋɛɲɛ |
rougeâtre | ɲɛ́bilen |
rougeole | mìsɛnmannin |
· | ɲànsànin |
· | ɲɔ̀ni |
· | ɲɔ̀nin |
· | ɲɔ̀ninsà |
· | ɲɔ̀ninsàn |
· | ɲɔ̀nisàn |
rougeur | bìlenya |
· | blènya |
rougir | bìle |
· | bìlen |
· | bìlenya |
· | blènya |
rouille | nsón |
rouleau de tissu | gèsekolo |
· | gwèsekolo |
rouler | tɛ̀fɛya |
rouler qn | dún |
· | nɛ́gɛn |
roussette paillée | ntònso |
· | tònso |
route | bòlisira |
· | síraden |
route personnelle | síra |
rouvrir | màdigi |
· | màndigi |
royaume | màra |
· | màsaya |
Royaume-Uni | Bìritan |
· | m |
royauté | fàamaya |
· | màsaya |
ruche | dí |
· | ŋúnu |
rue | bɔ́lɔn |
ruer | púruti |
rugir | gɔ̀rɔndɔ |
· | gɔ̀rɔntɔ |
· | kòmo |
· | kònbo |
· | kóoro |
· | kɔ̀rɔntɔ |
rugosité | ŋɛ́ɲɛ |
· | ŋɛ́ɲɛya |
rugueux | ŋɛ́ɲɛ |
· | ŋɛ́ɲɛman |
ruine | kɔ̀li |
ruiner | bóloban |
· | bólodun |
· | jáasi |
· | kɔ̀li |
· | kɔ̀yi |
· | nàgasi |
ruines | tómo |
· | tómon |
ruisseau | kwɔ̀ |
· | kɔ̀ |
ruisseler | wòlowolo |
rumeur | bɔ́lɔnfɛkuma |
· | ŋùnuŋunukuma |
rumeur publique | wéele |
· | wéle |
ruminer | wùgu |
ruse | dàbali |
· | kègunya |
· | kèguya |
· | kèkunya |
· | kèkuya |
· | pɛ̀gɛ |
rusé | cɛ̀wɔlɔnin |
· | kègu |
· | kègun |
· | kègunman |
· | kèku |
· | kèkun |
· | kèngeli |
· | kèwun |
russe | irisi |
Russie | Irisi |
· | Irisila |
· | Rùsí |
rustre | gàwa |
rut | gòsituma |
· | mùsoko |
Rwanda | Ruwanda |
rythme | fɔ́lisen |
rythme de danse | dɔ̀nsen |
rythme de danse bɔ́n jalan | bɔ́njalan |
rythme de marche | táamasen |
rythme de tambour | bɔ́nsen |
rythmer | kùrusigi |
· | súnsun |